این اثر نثری داستانی دارد اما بر مبنای روایتهایی واقعی نوشته شده است و در نوع خود کتابی خاص و منحصر بفرد محسوب میشود؛ زیرا به صورت مشخص بر روایت زنان از اردوگاههای کار اجباری و به طور خاص اردوگاه گولاگ تمرکز میکند. کتاب فوق فقط روایت سرکوب و اختناق نیست بلکه درباره بقا و دوام در برابر ظلم نیز سخن میگوید. در این یادداشت با کتاب مهیای رقصی در برف بیشتر آشنا میشویم اما پیش از آن به صورت مختصر با زندگی نویسنده کتاب آشنا خواهیم شد.
درباره «مانیکا زگوستووا»
«مانیکا زگوستووا» در ۲۲ مارس سال ۱۹۵۷ در شهر پراگ واقع در جمهوری سوسیالیستی چکسواکی دیده به جهان گشود. او به عنوان یکی از چهرههای برجسته و کلیدی در معرفی ادبیات چک به اسپانیاییزبانان شناخته میشود. کتاب مهیای رقصی در برف اولین اثر این نویسنده بود که به فارسی ترجمه شد. مانیکا به خانوادهای سیاسی تعلق داشت. پدر او زبانشناسی برجسته بود و یکی از هواداران پرشور و سرشناس جنبش بهار پراگ به شمار میرفت. اما در سال ۱۹۶۸ این جنبش با اتکا به زور توسط اتحاد جماهیر شوروی سرکوب شد و فشارهای سیاسی- امنیتی بر روی فعالان جامعه چکسواکی افزایش پیدا کرد. خانواده مانیکا تصمیم گرفتند تا وطنشان را ترک کنند تا زندگی آرامتری داشته باشند. البته باید بدانیم که خروج از کشورهای بلوک سوسیالیستی کار راحتی نبود و غیرقانونی محسوب میشد. در اواسط دهه هفتاد، والدین مانیکا به همراه دو فرزندشان از طریق آژانس مسافرتی دولتی چک که چدوک نامیده میشد به هند سفر کردند. شصت نفر راهی این سفر شدند اما تنها چهار تن به پراگ بازگشتند. خانواده زگوستووا نیز در میان فراریها بود.
«مانیکا زگوستووا» تحصیلات دانشگاهیاش را در ایالات متحده آمریکا گذراند. او به ادبیات، زبان و فرهنگ روسیه و اروپای شرقی علاقه بسیاری داشت و در دوره دانشجویی بیشتر آثار کلاسیک روسی در قرن نوزدهم را خوانده بود. مطالعه این نویسنده فقط به آثار کلاسیک روسی محدود نمیشد بلکه او به سراغ تحقیق و پژوهش درباره جنبشهاب دگراندیش در اتحاد جماهیر شوروی نیز رفت. ماریا به تدریج در زبان روسی حرفهای شد و در چند دانشگاه این زبان را تدریس کرد. پس از آن به بارسلون رفت و آثار ادبیات روسی و چک را به زبان اسپانیایی ترجمه کرد. آثار نویسندگان مهاجر و دگراندیشی نظیر «میلان کوندرا» و «واتسلاف هاول» نیز در این میان بود. پس از آن مانیکا تصمیم گرفت که داستانهای خودش را بنویسد. داستانهای او همیشه به نحوی با موضوع زنان مرتبط بودند. این نویسنده در حال حاضر ۶۶ سال دارد.
درباره کتاب مهیای رقصی در برف
نگارش کتاب مهیای رقصی در برف، در سال ۲۰۲۰ به پایان رسید. جرقه نوشتن این کتاب در سال ۲۰۰۸ زده شد؛ مانیکا به دعوت یکی از دوستانش به شهر مسکو رفت و در آنجا با تعدادی از بازماندگان گولاگ دیدار کرد. آنها با وجود پیر و فقیر بودن، شور زندگانی را در خود داشتند. چنین چیزی نظر مانیکا را جلب کرد. زیرا به باور او بازماندگان گولاگ باید دنیاگریز و دلمرده بودند اما رفتار آنها چیز دیگری را نشان میداد. کتاب فوق از نه مصاحبه تشکیل شده است. مصاحبههایی از بازماندگان گولاگ. همه این بازماندگان زن هستند. نویسنده تلاش کرده است که در کتاب مهیای رقصی در برف به پایداری زنان در اردوگاههای کار اجباری بپردازد و روایتی زنانه از این پایداری و ایستادگی ارائه دهد. روایتی که نقش کمی در داستانهای گولاگ دارد. این داستانها عموما مردانهاند و شخصیتهای آن نیز عموما به خود روسیه تعلق دارند؛ اما این کتاب تلاش میکند تا روایت مردانه از زندگی در اردوگاههای کار اجباری را بشکند و همه ملیتهای اتحاد جماهیر شوروی نمایندهای داشته باشد.